« Haberler «

Sarı nokta hastalığı (yaşa bağlı makula dejenerasyonu)

12 Kasım 2021 Cuma

Sarı nokta hastalığı nedir? Makula dejenerasyonu nedir?

Makula lutea (sarı nokta), retina katmanında (ağ tabaka) görme hücrelerinden en ağır bölge olup, birebir vakitte keskin ve kaliteli görmeyi sağlayan retina bölgesidir. Makula dejenerasyonu (=yaşa-bağlı makula dejenerasyonu=senil makula dejenerasyonu=sarı nokta hastalığı) tipik gözdibi bulguları olan ve ileri yaştaki şahıslarda görülen bir retina hastalığıdır. Günümüzde yaşa bağlı makula dejeneresansı ülkemizde ve dünyada 50 yaş üzerindeki bireylerde en sık görme kaybı sebebi olmaktadır.

İsmine neden sarı nokta deniyor? Makula dejenarasyonuyla birebir şey midir?

Makulada bulunan kimi özel pigmentler nedeniyle retina bu bölgede sarı göründüğü için bu halde anılmaktadır. Makula dejenerasyonu, yani daha hakikat bir tabirle yaşa-bağlı makula dejenerasyonu halk ortasında sarı nokta hastalığı olarak bilinmektedir.

Neden oluşur?

Nedeni şimdi tam olarak aydınlatılamamıştır. Yaşa bağlı makula dejeneresansı gelişiminde en kıymetli iki risk faktörü ileri yaş ve genetik yatkınlıktır. Yani ailede misal bulguları olan bireylerde gelişme bahtı daha yüksektir.Başka risk faktörleri ultraviyole ışığa maruz kalma (örneğin güneşli iklimlerde yaşayanlarda daha sık) ve sigara yer almaktadır.

Çoğunlukla hangi yaşlarda görülüyor? Görülme sıklığıyla ilgili neler söylenebilir? Daha çok kimlerde görülüyor?

Sarı nokta hastalığı (yaşa-bağlı makula dejenerasyonu), isminden da anlaşılacağı üzere ileri yaşlarda ortaya çıkan bir hastalıktır. 50 yaş üstü hastalarda görülmekte ve sıklığı yaşla birlikte artmaktadır. Örneğin, 50’li yaşlarında %2-5 oranında görülürken, 65-75 yaşları ortasında %10, 75 yaş ve üzerinde %30 oranında görülmektedir. Bayanlarda erkeklere nazaran sıklığı biraz daha fazladır.

Belirtileri nelerdir? Bu belirtiler öteki hastalıklarla karıştırılabilir mi? Bu durumda ne önerirsiniz?

Hastaların birinci müracaat şikayeti görme seviyesinde azalma, sistemsiz görme, görmede kırılma biçiminde olmaktadır.

Makula dejenerasyonunun tipleri var mı?

Yaşa bağlı makula dejeneresansı genel olarak kuru ve yaş tip olmak üzere iki kümeye ayrılmaktadır.

Hastalığın oluşmasını önlemek mümkün mü?

Hastalığın ortaya çıkmasını tümden engelleyecek bir tedavi formu şimdi yoktur. Lakin kuru tip sarı nokta hastalığı olanların ilerlemesini yavaşlatmak ve yaş tipe dönüşme sıklığını azaltabilmek için antioksidan takviyesi ile ilgili yapılan çalışmalar mevcuttur.

Erken teşhis tedavide neler farkettiriyor?

Erken teşhis hastalığın ilerlemesinde tesirli birtakım faktörlerin düzeltilmesi konusunda fırsat tanımaktadır. Örneğin sigara içimi mutlaka sonlandırılmalıdır.Yaş tip sarı nokta hastalığında da hasta tabibe ne kadar erken başvurursa tedavisi vakit geçirmeksizin başlanabilecek ve makuladaki ödem ve kanamaların yapacağı hasar o oranda sınırlandırılabilecektir.

Sarı nokta hastalığının tedavisi nasıl yapılıyor?

Yaş tip makula dejeneresyonunda emel görme kaybını azaltmak ve mevcut görme sertliği seviyesini korumaktır. Birtakım olgularda argon lazer tedavisi kâfi olurken, günümüzde bir kısım olguda fotodinamik tedavi (halk ortasında soğuk lazer olarak bilinen tedavi) ile uygulanan lazer tedavisi görme kaybının durdurulması sağlanmaktadır.

Son yıllardaki en kıymetli gelişme göziçine ilaç uygulamalarıdır. Yaş tip makula dejeneresansına yol açan ve retina katmanı altında damar yumağı oluşumunu sağlayan VEGF isimli adlı hususa karşı direkt tesirli olan anti-VEGF casuslar ile uygulanan ilaç tedavisi şimdiki bir tedavi yaklaşımı olmaktadır. Bu ilaçlar göziçine enjekte edilerek ve 4-6 haftalık aralıklarla uygulanmaktadır. Bu ilaçlarla olguların kıymetli bir kısmında görme korunmakta ve bir kısmında da görme artışı izlenmektedir.