Retina dekolmanının tedavisi hakkında

3 Mart 2021 Çarşamba

Retina dekolmanı, göz küresinin içini kaplayan ve görmeyi sağlayan sinir hücrelerinin oluşturduğu retina dokusunun bitişik olduğu besleyici dokudan ayrılmasıdır. Genellikle ani gelişir. Retina dekolmanı kısa sürede tedavi edilmezse, oksijensiz ve besinsiz kalan sinir hücreleri görme fonksiyonunu ve canlılığını kaybeder, kalıcı körlük meydana gelir.

Retina Dekolmanının Belirtileri

Şimşek çakması gibi ışık parlamaları

Uçuşmalar (görme alanında küçük lekeler)

Bulanık görme

Görme alanının bir bölgeden başlayarak ilerleyici daralması

Görme kaybı

Retina Dekolmanı Nedenleri

Üç farklı retina dekolmanı tipi vardır.

1. Yırtıklı retina dekolmanı (Regmatojen retina dekolmanı): Retina dekolmanlarının çoğunluğu yırtıklıdır. Retinada oluşan yırtığın altına göz içi sıvısı geçerek retinayı alttaki besleyici dokulardan ayırır.

Yırtık nedenleri:

Retina periferindeki (kenar bölgelerdeki) dejenerasyonlar: Bu alanlarda retina incelmiştir ve hafif bir traksiyon dahi yırtık oluşturabilir.

Vitreus dekolmanı: Vitreus (göz içi sıvısı) yaşlandıkça jel kıvamını kaybederek yer yer sıvılaşır, içinde lakuna denen boşluklar oluşur, hacmi küçülür ve gözün arka kutbundan ayrılır. Buna vitreus dekolmanı denir. Normalde vitreus dekolmanı tehlikeli değildir. Ancak bazen bu ayrılma sırasında retinada yırtıklar oluşabilir. Işık çakmalarının nedeni, vitreusun retinayı çekmesidir ve bu nedenle önemlidir.

Yüksek miyopi: Yüksek miyoplarda hem retina periferinde incelme ve dejenerasyon hem de vitreusta sıvılaşma vardır. Bu nedenle yüksek miyop gözlerde retina dekolmanı riski daha fazladır.

Travma: Göze gelen künt darbeler, göz küresinin yanlara doğru ani genişlemesine ve retinanın gerilmesine yol açarak yırtık yapabilir. Gözün delici yaralanmaları ise retinayı direkt zedeleyerek retina dekolmanı ve kanamalara yol açar.

Gelişimsel bozukluklar: Bazı gelişimsel ve kalıtsal hastalıklarda retina dokusu incedir ve retina dekolmanı riski yüksektir.

2. Traksiyonel retina dekolmanı: Bu tip retina dekolmanı, yırtık olmadan retina üzerindeki çekintilere bağlı retinanın ayrılmasıdır. İlerledikçe yırtıklar da tabloya eklenebilir.

Traksiyon nedenleri

En sık nedeni kontrolsüz diyabet sonucu gelişen diyabetik retinopatidir. Diyabetik retinopatide gelişen anormal damarlar (neovaskülarizasyon) ve fibröz bantlar retina yüzeyinde traksiyona yol açar.

Delici göz travmaları: Bu travmalar acil cerrahi gerektirir, aksi taktirde ciddi traksiyon bantları ve retina dekolmanı gelişir.

3. Eksudatif retina dekolmanı: Bu tip dekolmanda yırtık ya da traksiyon yoktur, dolayısıyla tedavisi de ameliyat değildir. Retina altına toplanan sıvı (seröz eksudasyon) retinayı iterek kaldırır. Eksudasyon, damar içindeki sıvının damar duvarı geçirgenliğinın bozulması sonucu ç doku boşluklarına sızması ve birikmesidir.

Eksudasyon nedenleri:

Üveit hastalıkları

Yaşa bağlı makula dejenerasyonu (sarı nokta hastalığı)

Santral seröz koryoretinopati

Tümörler

Gebelikte preeklampsi ve eklampsi

Protein kaybettiren böbrek hastalıkları

Retina Dekolmanı Risk Faktörleri:

Yaşlanma sonucu vitreus ayrılması retina kenarlarında çekinti yaparak riski arttırır.

Yüksek miyopi retinayı incelterek riskinizi arttırır.

Künt travma öyküsü (trafik kazası, yüksekten düşme, çarpma, yumruk)

Geçirilmiş göz cerrahileri (göz içi enjeksiyonlar, katarakt cerrahisi, excimer lazer kornea cerrahisi vb.)

Diğer gözde retina dekolmanı oluşması

Ailede retina dekolmanı öyküsü varsa sizde de yatkınlık olabilir.

Bazı sporlar (boks , futbol, vb.)

Retina Dekolmanı Tanısı

Işık çakması, uçuşmalar ya da görme alanının perdelenmesi ile başvurduğunuzda göz bebeği büyütülerek detaylı retina muayenesi yapılır.

Retina muayenesi genellikle dekolman tanısını koymak için yeterlidir.

Göz içinde kanama varsa retina dekolmanını saptamak için ultrasonografi yapılması gereklidir.

Eksudatif ve traksiyonel retina dekolmanlarında OCT (optik koherens tomografi) ile sıvının toplandığı ve traksiyonların etkilediği retina alanları tespit edilebilir.

Retina Dekolmanı Tedavisi

Yırtıklı retina dekolmanı ve traksiyonel retina dekolmanı ilerleyicidir ve tek tedavisi ameliyattır. Dekolmanın başlangıcında görme keskinliği iyi olabilir ancak bu yanıltıcıdır çünkü ameliyat geciktirilirse görme mutlak suretle kaybedilecektir. Ameliyat sonrası görme seviyesini etkileyen en önemli faktör görme noktasının yani makulanın durumudur. Bu nedenle ameliyatın, merkezi görme etkilenmeden, yani makula tutulmadan en kısa zamanda yapılması gereklidir.

Eksudatif retina dekolmanının tedavisi medikaldir. Eksudasyona yol açan kan faktörlerinin düzeltilmesi, kortikosteroid içeren ilaçlar, ve göz içi enjeksiyonlar uygulanabilir.

Retina Dekolmanı Cerrahisi

Yırtıklı ve traksiyonel retina dekolmanının tek tedavisi vitreoretinal cerrahidir. Ancak retinada yırtıklar var ancak henüz dekolman gelişmedi ise yırtık çevrelerine lazer uygulanarak retina dekolmanı önlenebilir.

Lazer tedavisi: Her yırtık lazere uygun olmayabilir. Yırtık altında sıvı toplanması yani dekolman olmaması gerekir. Yırtık, 3-5 sıra lazer atışı ile çevrelenir. Lazerin amacı, retina ile altındaki dokular arasında yapışıklığı sağlayarak, göz içi sıvısının yırtığın altına geçmesini önlemektir. Yani lazer yırtık çevresinde bariyer görevi yapar. Riskli bölgelerde, özellikle üst kadrandaki yırtıklar, yüksek miyop hastalar, ve diğer gözünde dekolman öyküsü olanlar lazer sonrası çok yakın takip edilmelidir.

Pnömatik retinopeksi: Çevresinde dekolman başlamış olan ve üst retina kadranlarında yerleşik yırtıklarda uygulanan bir tekniktir. Göz içine gaz kabarcığı enjekte edilir ve gazın yırtık alanına temas etmesi için hastaya uygun baş pozisyonu önerilir. Gaz yırtık alanını örterek, yırtık altına sıvı kaçışını önler ve yırtık çevresindeki sıvı kendiliğinden emilir. Pnömatik retinopeksi sonrası retinal lazer uygulaması yapılması gereklidir. Her yırtık bu tedavi yöntemine uygun değildir.

Vitreoretinal Cerrahi: Göz içine pars plana denilen alandan 3-4 adet 0.5-0.7mm genişliğinde, dikiş gerektirmeyen giriş yapılır. Cerrahi aletler bu girişler kullanılarak göz içine iletilir. Vitreus denilen göz sıvısının temizlenmesinin ardından retina yırtıkları çevresine lazer uygulanır. Daha sonraki adım, yırtıkların yapışma sürecinde mekanik destek olması için tampon madde uygulanmasıdır. Tampon maddeler dekolmanın şiddetine ve özelliklerine göre belirlenir. Bu amaçla silikon yağı veya gazlar kullanılmaktadır.nSilikon yağı 3-6 ay sonra ikinci bir cerrahi ile gözden temizlenir. Gaz tamponat kullanıldığında hastaya bir hafta yüzüstü baş pozisyonu önerilir. Gazlar 2-3 ay içinde kendiliğinden emilerek yok olur. Gaz tamponat her hastaya uygun olmayabilir. Çok sayıda yırtık varsa, ilerlemiş gecikmiş dekolman varsa, yüzüstü yatamayacak bireylere ve uçak seyahati yapması gerekenlere gaz tamponat uygun değildir.