« Haberler «

Mahallenin optikçileri zincir markalara karşı!

22 Ocak 2020 Çarşamba

Yıllar önceki bakkal süpermarket, nalbur yapımarket süreci bugünlerde optik sektöründe yaşanıyor. Yaklaşık 100 bin kişinin ekmek yediği sektörde yerliler Atasun Optik gibi dev zincirleri “kartelleşmekle” suçlarken, kooperatifleşerek önlem alıyor. Markalı zincirler ise “Biz sektöre şeffaflık ve standart getirdik. Yatırım yapıyor, yereli destekliyoruz” diyorlar.

Optik sektörü, 7 bin mağaza ve dolaylı olarak etkilenen 100 bin kişilik ekosistemiyle yol ayrımında. Tıpkı eczaneler gibi kendi regüle sistemi içinde geleneksel olarak yoluna devam ederken sektörü kırılıma götüren süreç ise, yabancı markaların zincir mağazalarıyla pazara girmesinden sonra başladı. Hollanda merkezli global GrandVision’un 2007’de Atasun Optik’le pazara girmesiyle Türk optik sektöründe zincir mağazalar ve alışveriş merkezlerindeki (AVM) satış noktalarının devri başladı. Bugün gelinen noktada 7 bin mağazanın yüzde 8’i; Atasun, Opmar gibi yabancı marka zincirlerinin bir parçası. Sektörün yüzde 92’si ise bireysel optik mağazalarından oluşuyor.

Optik sektörü son yıllarda satış hareketleri bakımından pozitif değerlendirilse de geleneksel kanatta “Türk optik sektörü kartelleşme tehlikesi altında” sesleri yükseliyor. DÜNYA gazetesi Türk optik sektöründeki kartelleşme tartışmalarını masaya yatırdı. Sektörün geleneksel ve zincir marka temsilcileriyle görüştü. Bir taraf “Yabancılar Türkiye’de üretim değil ekmeğimizle oynama peşinde” derken, diğer taraf “Geleneksel optik mağazalarının tüketiciyi görmezden gelen iş modeline son veriyoruz, sektöre standart ve istihdam getirdik” diye kendini savunuyor.

Yerliler güç birliğine gidiyor!

Sektöründe 30 yıllık emeği olduğunu söyleyen Gözde Optik’in patronu İlker Ayaz, kuruluş süreci 2011’de İzmir’de başlayan OptiKoop’un Yönetim Kurulu Başkanlığını yürütüyor. Ayaz, sektörde kartelleşme tehlikesi olduğunu düşünenlerden. “Geleneksel gözlükçünün yaşam alanı daralıyor. Bu yüzden kooperatif sisteminin tutacağına inanıyorum. Kendi işlerimi neredeyse askıya aldım, tüm enerjimi buna ayırıyorum” diyen Ayaz’ın yanında kooperatif projesine kendini adamış 10 kişilik bir ekip var.

İlker Ayaz’ın verdiği bilgiye göre OptiKoop’un şu anda 87 üyesi var. Ayaz ve arkadaşları Anadolu’da kooperatifi anlatarak ağı büyütmek için çalışıyor. Ayaz, “20 günlük bir ikna turuna çıkıyorum ve 50 yeni ortakla döneceğime inanıyorum. Bu işe baş koydum. Ortaklar çoğaldıkça gücümüz artacak. Hayalimiz 2020’de 500 ortağa ulaşmak. Essilor gözlük camı konusunda dünya devi ve o da kooperatif olarak başlamış hayatına. Biz de başka türlü yabancı sermaye ile ticari savaşta başarılı olamayız. Yerli şirketler tek tek satılıyor, sektör kartelleşiyor” diyor.

Türkiye’nin ilk gözlük fabrikası İnan Optik’i satın alan Billur Optik’in Yönetim Kurulu Başkanı Ali Silelioğlu da eğer önlem alınamazsa optik esnafının yok olacağı tehlikesini dile getiriyor. Silelioğlu, “Türkiye’de optik sektörü güçlü bir sivil toplum yapılanması oluşturmaz ve yerli yatırımcıyı koruyan politikalar izlenmezse optik sektörü diye bir şey kalmaz. Optikte eczanelerdeki gibi bir operasyon yürütülmeye çalışılıyor” iddiasında.

‘Amacım Türkiye’yi hub yapmak’

Eleştirilerin hedefinde ise Türkiye’de 250 mağazasıyla en yaygın zincir konumunda olan Atasun Optik var. Atasun’un CEO’su Nihat Aydın da yerelden gelen “kartelleşme” iddialarını, yıllar önce yaşanan bakkal-süpermarket sürecine benzetiyor. Ve diyor ki, “Nasıl ki o dönemde kendini geliştiren, tüketiciyi anlayan bakkallar bugün ayakta kaldı, optik sektöründe de geleneksel optikçiler ölmeyecek. Bu rekabet ortamından tüketici kazanacak, sektör kazanacak.”

Kooperatifleşmeye karşı olmadıklarının da altını çizen Aydın, görüşlerini şöyle dile getiriyor: “Sektörde bir çatı örgütü, kooperatifleşme olması normal. Bunlar Avrupa’da da var. Bunlar rekabeti geliştireceğine inandığımız olaylar ve olması gerekiyor. ”

GrandVision olarak Atasun ve Solaris markalarıyla optik perakendeciliğinde faaliyet gösterdiklerini anlatan Aydın, 40 milyon euroluk yatırım yaptıklarını vurguluyor. Aydın, “GrandVision ekosisteminde G4 denilen, 800 mağazanın olduğu ülkeler var. Hedefim Türkiye’yi bu listeye eklemek. Ayrıca Türkiye’yi Türki Cumhuriyetler ve Ortadoğu’nun optik hub’ı haline getirmek istiyorum” diyor.