« Haberler «

Kuru göz tedavi edilmediğinde görme kaybına varabilen sonuçlara neden olur!

29 Ekim 2021 Cuma

Kornea gözün beyaz ve şeffaf kısmının önünde olan, daima bir katman halinde gözün yüzeyini kaplayan bir oluşumdur. Gözyaşı gözün kendi içerisindeki dokulardan üretilir. Gözyaşı; gözyaşı bezinden, kirpik kenarındaki bezlerden ve konjonktivadaki bezlerden olmak üzere üç katman halinde meydana gelir. Birinci katmanı musin dediğimiz katmandan, ikinci katmanı sıvı dediğimiz kısımdan ve üçüncü katmanı ise en üstte kalan lipid denilen kısımdan oluşur. Gözyaşı katmanı her göz kırpmamızla bir arada hareket eder, oluşumunu tamamladıktan sonra da iki dakika içerisinde gözyaşı kanalları vasıtası ile gözü terk eder. Gözyaşı yapısı bizim görmemizde, gözün yüzeyinin şeffaf kalmasında, ışığın içeri düzgün girip retinaya kadar ulaşmasındaki birinci etaptır. Gözyaşı kendi oluşumu içerisinde katmanları yapısı ile elastik bir yapıya sahip olduğu için her göz kırpmamızla birlikte hareket eder, gözün üzerinde biriken toz parçaçıklarını, havadan gelen yabancı cisimleri yıkayarak gözün yüzeyinden uzaklaştırır. Temel hedefi gözün yüzeyini şeffaf tutmaktır. Olağan olan gözyaşı yapısal olarak bozukluğa uğrarsa, biz buna gözyaşı eksikliği diyoruz. Bilimsel olarak da bu duruma “kuru göz hastalığı” ismini veriyoruz.

Kuru Göz Hastalığının Semptomları Nelerdir?

Kuru göz hastalığı, gözün üç katmanından rastgele birinin yahut tümünün bozulması durumunda ortaya çıkan bir hastalıktır. Gözyaşı yapısı bozulduğu anda kimi belirtiler ortaya çıkar. Öncelikli olarak kuruluk hissi başlar. Kişi gözyaşı eksikliği olduğunda gözünde kuruma hissini hisseder, gerisinden yanma ve batma hissedilir, gözleri kapatma gereksinimi ortaya çıkar. Değerli bir diğer özelliği ise beğenilen yabancı bir cisim olma hissinin oluşmasıdır. Işığa hassaslık ve gözü kapatarak dinlendirme muhtaçlığı da belirtilerin ortasındadır. Gözyaşının iki başka çeşidi bulunur. Birincisi gözün üç katmanı vasıtası ile oluşan gözyaşları, ikincisi ise refleks gözyaşıdır. Refkleks gözyaşı bir duruma üzülünce, sevinince yahut göze yabancı bir cisim kaçınca refleks olarak ortaya çıkan şiddetli gözyaşı yapısıdır. Gözyaşımızın yapısı bozulup kuru göz olduğunda doğal olarak refleks gözyaşı üretilip beğenilen sulanma ortaya çıkabilir. Gözyaşının bir formda bozulup göz yüzeyinde kuruma, batma, kaşınma, yabancı cisim hissiyatını ortaya çıkarmasına kuru göz hastalığı diyoruz.

Kuru gözün oluşmasında birçok sebep olabilir. Şayet bireyde romatoid artrit üzere hastalık kelam konusu ise gözyaşı üretimi azalabilir. Bu azalma olduğu vakit gözyaşının yapısı bozulacağı için kuru göz bulguları ortaya çıkar. Bir de buharlaşmanın fazlalaştığı kuru göz durumları vardır. Kapalı ortamlarda, bilgisayar karşısında uzun mühlet çalışma durumlarında göz kırpma sayısının azalması ile birlikte gözyaşı buharlaşır ve uçar. Beğenilen yanma, batma, kuruluk ve bulanık görme ile ortaya çıkar ve bilhassa ağır bilgisayar kullanıcıları ile çok kitap okuyan insanlarda bu tip bir rahatsızlık daha sık görülür. Beden rahatsızlıkları ya da buharlaşma kaynaklı olan rahatsızlıklar başka farklı görülebileceği üzere ikisi bir ortada da görülebilir.

Kuru göz daha çok bayanlarda görülür ve insanın günlük yaşantısını bozan, toplumsal olarak rahatsızlık veren bir rahatsızlıktır. Kuru göz bir hastalıktır, zira gözümüzün bütün katmanları şeffaf olmalıdır ki, ışık gözün içerisine girsin ve imajlar beyin tarafından oluşturulsun. Şayet gözyaşı katmanı incelmiş, bozulmuş ve yapısal değişikliğe uğramış ise birinci etapta bulanıklık ile başlayan bir görme rahatsızlığına sahip olabiliriz.

Görülme Sıklığı Nedir?

Daha çok bayanlarda görülür, çocuklarda görülme sıklığı çok enderdir. Bayanlarda erkeklere nazaran 1.5 kat daha fazla görüldüğünü de söyleyebiliriz. Kapalı ortamlarda 2 saati geçen bilgisayar kullanımı durumlarında kuru göz hastalığı riski %40-45 oranındadır. Beden rahatsızlıklarından kaynaklanan kuru göz görülme mümkünlüğü -15 ortasındadır. Bilhassa lens kullanan ve ağır bilgisayar kullananlarda bu oran %50’lere kadar artmaktadır.

Herkesin günün belli saatlerinde göz kuruması yaşaması doğaldır. Günlük hayatı olumsuz tarafta etkilediğini de belirtmemiz gerekir.

Bunun dışında yaşla bir arada ortaya çıkan gözyaşı sorunlarının daha fazla olduğunu biliyoruz. 40’lı yaşlardan sonra gözyaşı eksikliğinin ortaya çıkma sayısı artış göstermektedir. 40 yaşın üzerindeki bireylerin ’inde kuru göz hastalığı bulguları bulunmaktadır.

Kuru göz hastalığını oluşturan sebepler nelerdir? Çağdaş ömür şartları, hava kirliliği ve sistemsiz beslenme hastalığın oluşumunda ne ölçüde tesirlidir?

Kirpik tabanı iltihapları gözyaşının yapısının bozulmasında en değerli etkendir. Bilhassa bizim üzere yağlı cilde sahip olan insanların oluşturduğu toplumlarda kirpik tabanı iltihaplarının görülme sıklığı daha fazladır ve bu da gözyaşı eksikliğinin birinci nedenlerinden bir adedidir. Bedenden kaynaklı meydana gelen rahatsızlıklar, kullanılan göz tansiyonu ilaçları, kişinin kendi yapısı, az su içme, hormonal yapıda meydana gelen değişiklikler kuru gözün oluşmasındaki kıymetli sebeplerden bazılarıdır.

Az su içmek, sigara kullanımı üzere durumlar gözyaşını azaltabilir. Fakat beslenmeye bağlı bir gözyaşı artışından kelam edemeyiz. En kıymetli etken hastanın ömür biçimini hakikat olarak sorgulayıp eğitici yaklaşımlarda bulunmaktır.

Kuru Göz Hastalığının Tanısı Nasıl Konulmaktadır?

Kuru göz teşhisindeki en kıymetli nokta, hastanın şikayetlerini ayrıntılı bir halde dinlemektir. Bu tip bir hastaya kesinlikle bir sorgulama yapılması gerekir. Kimi gelişmiş kliniklerde bu tip şikayetleri olan şahıslara OSDİ testi dediğimiz hastanın subjektif şikayetlerini sorgulayan bir anket düzenlenmektedir. Bu ankete nazaran bir skorlama yapılır. Günlük yaşantıda tabibin tam olarak teşhis koyamadığı durumlarda bu tip bir skorlama çok kıymetlidir. Beğenilen kuruluk hissi, bulanıklık yaşanması, televizyon seyrederken beğenilen yanma hissinin olması üzere karşılıkları arayan soruların oluşturduğu bir anket uygulanır ve bunun sonucunda ortaya çıkan skor hastalığın teşhisi açısından kritik bir kıymet taşımaktadır.

Gözyaşı Eksikliğinin Oluşmasındaki Nedenler Nelerdir?

Dış faktörler gözyaşı eksikliğinin oluşmasında değerlidir. Kuru bir ortam, havalandırma sistemleri, hava kirliliği, bilgisayar kullanımı gözyaşı eksikliğinin değerli sebeplerindendir. Dakikada 20 ile 25 kez gözümüzü kırparken, bilgisayar kullanırken bu sayı 5 ile 8 ortasındadır. Dikkat gerektiren aksiyonlarda göz kırpma sayımızı azaltırız. Bu durumda göz yüzeyinin kurumasına, buharlaşmanın artmasına önemli olarak kıymetli katkılarda bulunur.

Ne Vakit Göz Tabibine Başvurulmalıdır?

Beğenilen daima olarak bilhassa öğlenden sonra başlayan yanma, batma, bulanıklık ve yorgunluk hissetme üzere durumlarda kişi göz hekimine başvurmalıdır. Geceleri artan yabancı cisim hissi de doktora gitmek için kıymetli belirtiler ortasında sayılabilir.

Nasıl Tedavi Edilir?

En değerli tedavi başlangıcı teşhisdir. Gözyaşı ölçüsünü, gözyaşının yüzeydeki kırılma vaktini, gözyaşının üretim ölçüsünü, gözyaşında bulunan defektleri ve gözün yüzeyindeki yapısal bozuklukları ön plana alan bir teşhiş en değerli adımdır. Tüm bunları gerçekleştirdikten sonra, gözyaşını üniversal olarak DEWS sınıflandırması ile evrelere ayırırız. Birinci evre çok hafif, ikinci evre ağır, üçüncü evre daha ağır ve dördüncü evre en ağır halinde nitelendirilir. Evreleme büyük değer taşımaktadır, zira bu evrelemeye nazaran tedavi gerçekleşir. Evreleri belirlemede hastaya yapmış olduğumuz sorgulama çok kritik bir yer tutmaktadır. Gözyaşı kırılma vakti, göz yaşı ölçüsü ve gözün üzerindeki katmanda yapısal bozukluk olup olmaması evrelerin belirlenmesindeki en değerli dataları oluşturmaktadır.

Birinci evrede hafif rahatsızlıklar bulunur ve hasta bu evrede tedaviye eğitim ile başlar. Şayet bilgisayar kullanıyorsa gözünü daha fazla kırpmasını öğretmek, yüzüne gelen bir havalandırma varsa bundan kaçınmasını sağlamak, ışık kurallarını değiştirmek, açık havada dolaşırken kenarları kapalı güneş gözlüklerinin hava sirkülasyonunu azaltıcı faktörlerini engellemek, kişinin yaşadığı ortamlarda nemin artırılmasını sağlamak üzere hastayı eğittiğimiz bir periyot vardır. Tüm gözyaşı hastalıklarında eğitim son derece kıymetlidir ve kesinlikle yapılmalıdır.

Bol su içmek de gözyaşı üretimini artıracağı için yararlıdır. İkinci evre durumlarda elimizde kimi tedavi edici ögelerimiz bulunmaktadır. Öncelikli olarak yapay gözyaşlarını örnek verebiliriz. Yapay gözyaşları gözyaşı yapımıza benzeyen yapay olarak üretilen damlalardır. Bu damlaların çeşitli tipleri bulunmaktadır. Kimileri tek kullanımlık, kimileri çok kullanımlık olarak fonksiyon görmektedir. Tek kullanımlık dediğimiz “kullan at” gözyaşı damlalarının en büyük özelliği içerisinde prezervan dediğimiz toksik olan içeriklerin olmamasıdır. Tekli damlaların en büyük avantajı budur ve daha ileri düzeydeki hastalarda tercih edilir. Bunun dışında piyasada onlarca gözyaşı damlasının göz yüzeyinde kalma, dağılma ve temizlenme müddetleri çok farklılık göstermektedir. Göz hekimlerinin reçete edeceği gözyaşı damlalarına çok dikkat etmesi gerekmektedir. Hangi hastaya hangi gözyaşı damlasını verecekleri değerli bir karardır . Gözyaşı damlaları gün içerisinde 10 defaya kadar damlatılabilir. Bu damlaları tedavi edici bir ilaç olarak kıymetlendirmek yerine azalan gözyaşlarımızın yerine koyduğumuz bir tamamlayıcı olarak kıymetlendirebiliriz.

Daha ileri olaylarda gözyaşı eksikliği kuruma ile birlikte bir inflamasyona neden olur. Bu inflamasyon gözyaşı yapan hücrelerin daha yavaş çalışmasına neden olur, bu nedenle de orta evreyi geçmiş hastalarda gözyaşı üretiminin artırılması maksadı ile farklı gözyaşı damlaları kullanılır. Bunların başında kortizon içeren damlalar vardır. Kortizon içeren damlaların göze vereceği yararların yanında uzun vadeli kullanımlarında göz tansiyonu yükseltme, katarakt yapma üzere yan tesirleri sebebi ile kullanımları kısıtlı vakit içerisinde gerçekleşmelidir. Bilhassa şikayetlerin çok arttığı periyotlarda, hastanın günlük yaşantısının bozulduğu, beğenilen yanma, batma ve kızarıklıkların çok olduğu durumlarda gözyaşı damlalarına ek olarak kortizonlu damlalardan da faydalanırız.

Daha ileri evrelerde ise topikal siklosiporin dediğimiz ilaçları kullanıyoruz. Topical siklosiporin’ler düşük dozda anti inflamasyon tesirine sahiptirler. Göz yüzeyinde büyük bir rahatsızlık vermeden toksik seviyelerinin çok az olması, kan sirkülasyonuna tesir etmeyecek ölçüde karışmaları nedeni ile bu tedavi prosedürü çok uzun mühletler kullanılabilir. Bir yıla varan müddetlerde bu tedavi tekniğini kullanmak mümkündür. Kuru gözü bir hastalık olarak değil, bir sendrom olarak pahalandırmak daha sağlıklı olacaktır. Bir çok öğe bu hastalığın içerisinde yer almaktadır. Gözyaşı bezinin az çalışması, sistemik hastalıklar, günlük ömür koşulları, alınan ilaçlar kuru gözü etkilemektedir. Bu sebeple anti inflamasyon tesiri içeren topikal siklosiporin’ler tedavi için çok kıymetlidir.

Tüm bu tedavilerin tesir etmediği ileri evrelerde ise bazen gözyaşı kanal tıkamaları yaparız. Kişinin var olan az gözyaşını muhafaza emelli bir tedavidir. Bu gözyaşı kanal tıkamaları bilhassa kalıcı yahut süreksiz olarak yapılabilir. Bu türlü bir tedavi planlanan hastalarda gözyaşı kanalı tıkaçların öncelikle süreksiz olarak kullanılması ve hastanın yarar görmesi durumunda kalıcı tıkaçların kullanılması değerlidir. Bu uygulamanın bilhassa kuru göz konusunda tecrübe sahibi olan hekimler tarafından gerçekleştirilmesi olmazsa olmaz şartların başında gelir. Gözyaşı kanalını tıkayıcı tedavilerde değerli olan ne vakit ne doz tedavi uygulanacağıdır. Bozuk olan gözyaşı toksik tesir yaratıp daha zıt sonuçlara neden olabilir. Gözyaşı üretiminin bir başka basamağında ise kapak aralığı geniş olanlarda daraltıcı cerrahi müdahaleler uygulanmakla bir arada, bu durumun görülme sıklığı epeyce azdır. Birtakım ilaçlarda gözyaşı artırıcı tesirleri ile yardımcı olmaktadırlar. OMEGA-3’ü bu örnekler ortasında gösterebiliriz.

Kuru beğenilen gözyaşı bozulduğunda birtakım durumlarda kalıcı hasarlarla karşılaşılabilir. Evre 4 ismini verdiğimiz evrede tedavi imkanlarının çok az olduğu hastalarda verilen tüm tedaviler yetersiz olacağı için hastanın kendi kanından gözyaşı damlalarından oluşan serumların üretilip, bireylerin gözyaşı katmanlarında kullanılması mümkündür. Fakat enfeksiyon riski, süratli tüketilmesi üzere durumlara dikkat etmek gerekir. Çok ileri gözyaşı eksikliğinde oluşturulan bu serumlar hastalığın tedavi edilmesinde çok olumlu sonuçlar vermektedir.

Tedavide Kullanıma Giren Yeni Eserler Ne Üzere Avantajlar Sağlıyor?

Çok sık yeni gözyaşı damlaları yapılıyor. Gözyaşı damlalarının içerikleri her geçen gün gelişiyor. Bu gelişmeler gözyaşı damlasının uygulanma sıklığını azaltıyor. Gelişmiş yeni teknolojik damlalar göz yüzeyinde daha uzun müddet kaldığı için uygulama sayısı da azalıyor. Günde 10 sefer gözyaşı damlası damlatmak kişinin toplumsal yaşantısını olumsuz etkilediği için bu sayıyı 3-4’e indirdiğimiz vakit hastanın şikayetleri daha azalıyor. Ayrıyeten yeni gözyaşı damlaları göz yüzeyinde meydana gelen bozulmaları daha süratli düzelttiği için ağrı, batma, yabancı cisim hissetme üzere şikayetler daha çabuk giderilebiliyor.

Topikal siklosiporin’ler yeni gelişmeler ortasında en kıymetli yeri tutuyor. Günde yalnızca 2 defa kullanım sıklığı oküler yüzeyin korunmasında ve gözyaşı imalinin artmasında son derece yararlı sonuçlar getirdi. Bunun dışında yapılmakta olan bir sürü yenilikler var. Gözyaşı üretimini hızlandırıcı, oküler yüzeyde daha uzun mühlet kalacak, inflamasyonu daha azaltacak ilaçlar planlanıyor. Konjonktiva içerisine konulacak ve uzun vadeli gözyaşı imalini sağlayacak polimerlerde şimdi günlük kullanım yaşantımıza dahil olmadı.

Daima Bilgisayar Kullananlara Kuru Göz Eseri Kullanmalı mı?

Bir kişinin sağlıklı gözyaşı varsa, sağlıklı gözyaşı yapısı bilgisayar kullanımına rağmen bozulmuyorsa rastgele bir bulgu vermeyecektir. Bu durumlarda bir tedavi önermiyoruz. Lakin hami tedaviler öneriyoruz. Sık göz kırpma, 20 dakikada bir orta verme, boşluğa bakma üzere esirgeyici idmanlar yararlı olacaktır.

Kuru Göz Hastalığı Kişinin Hayat Kalitesini Nasıl Etkiliyor?

Daima olarak kızarmış gözler karşıdaki kişiyi rahatsız eder. Gözünüzün içerisinde devamlı yabancı cisim hissi rahatsız edici tesir yaratır. Daima olarak aklınız gözünüzde olur. Sabahtan akşama gerçek devam eden bu durum akşam en önemli boyuta ulaşır ve kimi durumlarda meskeninize giderken otomobil dahi kullanamayabilirsiniz. Dolayısı ile kuru göz hastalığı kıymetli bir toplumsal sıkıntıdır ve kişinin günlük yaşantısını kıymetli ölçüde tesirler.

Tedavi Edilmediği Takdirde Ne Üzere Sonuçlar Ortaya Çıkabilir?

Tedavi edilmezse kişi gözünü açamaz duruma gelir ve göz kapakları göz yüzeyine yapışır. Bu yapışmalar, gözünüzü açmaya her çalıştığınızda canınızın çok yanmasına neden olur. Bu ağrıdan ötürü kişi tedavi olmak için istekli olacaktır. Şayet tedavi edilmezse kızarıklarla birlikte yeni damarlar ortaya çıkarak korneayı kapatır ve kalıcı görsel bozukluklara hatta körlüğe kadar gidebilecek durumlar ortaya çıkabilir.