Gözyaşı yolları kanal tıkanıklığı

13 Kasım 2021 Cumartesi

Mevzuyu çocuklarda ve yetişkinler olmak üzere iki başlık altında sizlere aktarabiliriz.
Öncelikle gözyaşı kanalı nedir bundan bahsetmemiz gerekiyor. Gözümüzün sağlıklı bir formda görmesi ve yaşamaya devam etmesi için ön yüzeyinin devamlı ıslak tutulması kaidedir. Kaş altındaki lakrimal bezden salgılanan göz yaşı buruna yakın bölgedeki kapaklarda bulunan kanalcıklardan burun içine gerçek akar. Üst ve alt kapakta buruna yakın bölgede punktum dediğimiz (alt kapakta 1 tane, üst kapakta 1 tane) iki adet delik bulunur. Gözyaşı alt ve üst kapaktaki bu iki delikten kanalikül dediğimiz kanalcığa oradan da gözyaşı kesesine oradan da burnumuzun içine masraf. Gözümüzü her kırptığımızda bu düzenek çalışır ve gözyaşı kanal içine pompalanır.Biz bu düzeneğin çalışmasını hissetmeyiz.
İşte bu gözyaşı yollarının rastgele bir yerinde tıkanıklık varsa gözyaşı yanağımıza gerçek akar. Kanal mikrop kaparsa çapak başlar. Mikrobik hadise daha da ilerlerse göz kapakları ile burun ortasında bulunan kese şişer ve iltihap akmaya başlar. Hatta gözyaşı kesesi delinir ve ciltte yaralar beğenilen iltihaplar oluşur.
Gözyaşı yolları kanal tıkanıklığı motamot bir lavabonun tıkanmasına misal. Lavabo tıkanınca nasıl su taşıyorsa ve pislikler lavabo çeperine yapışıyorsa beğenilen de durum birebirdir. Mikroplar yıkanıp kanal içine atılamaz ve göze yapışarak çapak yapar akabinde da iltihabi olaylara neden olurlar.
Bebekler ve Çocuklarda Beğenilen Sulanma (Doğumsal Dakriostenoz)
Gözyaşı bezi kâfi üretim yapıyorsa lakin kanal tıkalı ise gözyaşı yüze yanlışsız akar. Yeni doğanlarda gözyaşının burun içine aktığı kanallar kapalı olabilir. Bu bebeklerde sulanma ya da çapaklanma doğum sonrası yahut 2.3. ayda başlayabilir. Çoğunlukla birkaç ayda bizatihi açılır. Çocuklarda tıkalı olan yer çoklukla gözyaşı kanalının burun içindeki ağzı olan Hasner valvidir. Açılmazsa göz kapakları ile burun ortasındaki kese üzerine basarak günde 30-40 sefer masaj yapmak gerekir. Masajdaki hedef burun içindeki tıkalı olan Hasner valvini açmaktır. Gözyaşı kanalının kesesine basarak içindeki sıvının kanal altına gerçek gitmesini sağlamak ve sıvı basıncının tesiriyle burun içindeki kanal ağzını açmaya çalışmak masajın temel maksadıdır.1 yaşına kadar masajın kanalı açıcı bir tesiri vardır. Masajla 1 yaşında kanal açılmamışsa daha fazla uğraşmanın gereği yoktur. Kanal masajla açılmayacaktır.
Birde çabucak doğum sonrasında gözyaşı kesesinin şiş olduğu dakriyosistosel (amniyosel) kanal tıkanıklığı vardır. Bu tıkanmada ise çocuk bekletilmez. Kanal masaj yahut ilaçlarla açılmayacaktır. En kısa vakitte sondalama süreci gereklidir. Sondalama ekseriyetle 1.2 ayda yapılmalidir.
1 yaşında masajla açılmıyorsa sondalama (probing) gereklidir.
Dikiş yahut kesi kullanılmaz. Sondalama genel anestezi altında yapılan bir süreçtir. Buradaki genel anestezi çoklukla maskeyle yapılan çok hafif bir anestezi halidir. 5-10 dakika kadar sürer. Çoçuğun anestezi alıp alamayacağını öğrenmek için süreçten evvel anestezi analizleri yapılır ve çocuk anestezi tabibi tarafından muayene edilir. Anestezi tabibi süreç için onay veriyorsa korkacak bir durum yoktur.
Ameliyathane kaidelerinde gözyaşı kanalının içi temizlenir ve tüm kanal içi sonda ile açılır.% 95 başarılı bir süreçtir. Çocuğun yaşı daha büyükse muvaffakiyet bahtı her yıl bir ölçü azalır. Bu nedenle çocuk sondalama için çok bekletilmemelidir.
Sondalama ile açılmıyorsa
% 5 kadar hastada açılma olmayabilir. Tabibin tercihine bağlı olarak sondalama tekrarlanır. Şayet tekrar açılmıyorsa birebir seansta çocuk anestezi altında iken gözyaşı kanalının içine silikon tüp takılması uygun bir seçenektir.
Silikon tüp takılamıyorsa ya da hekim başarılı olacağına inanmıyorsa
Sondalama başarılı değilse çocukta kemik kanal tıkalı ya da kanalcıklarla gözyaşı kesesi içinde yapışıklık olabilir. Bu türlü bir durum çocuklarda çok seçkindir. Ekseriyetle bekletilmiş 2-3 yaşındaki çocuklarda olur.O vakit yapılacak iki seçim vardır.Birincisi 2-3 yaş civarında DSR (dakriyosistorinostomi) dediğimiz dikişli ameliyatı yapmak. Bu ameliyatta 1 cm lik bir kesi göz kapakları ile burun ortasındaki gözyaşı kesesine yapılır. Kanal temizlenir. Burun ile gözyaşı yolları ortasındaki mevcut olan kemik açıklık daha da genişletilerek kanalın kapanması engellenir.
İkinci formül Diod Laser DSR cerrahisidir. Bu cerrahi laser yardımıyla yapılır. Cillte kesi ve dikiş yoktur. Kanama yoktur. Gözyaşı kanalının içine özel esnek bir fiber ile laser yapılarak kemik kanal ve burun mukozası açılarak genişletilir. Cerrahi bitince silikon tüp gözyaşı kanalı içine yerleştirilir. Silikon tüp 3-6 ay kadar kanal içinde bırakılır. Vakti gelince çıkarılır. Silikon tüpün gayesi gözyaşı kanalının çabucak cerrahi sonrasında kapanmasını engellemektir.
Öncelikle sondalama, gerekirse silikon tüp uygulaması , bu prosedürlerle açılmazsa dikişli DSR yahut Dikişsiz Diod Laser DSR cerrahisi ve silikon tüp uygulaması başarıyı çok yüksek bir ihtimalle getirecek ve sulanma çapaklanma şikayetleri çocuklarda sona erecektir.
Yetişkinlerde gözyaşı kanal tıkanıklığına bağlı sulanma, çapaklanma , kesede şişme (Dakriyostenoz, epifora)
Halk ortasında yanlış olarak damar tıkanıklığı ismiyle isimlendirilir. Asıl ismi gözyaşı kanalı tıkanıklığıdır.
Soğuğa çıkınca sulanma, devamlı peçete ile gözyaşını silme, çapaklanma, gözyaşı kesesinde şişme ve iltihap gelmesi, gözyaşı kesesinde delinme ve iltihap üzere belirtiler verir.
Cerrahi dışında bir tedavisi yoktur. Cerrahide dikişli DSR ya da Dikişsiz Diod Laser DSR süreci uygulanır.
DSR cerrahisi % 92-95 ortasında başarılı bir cerrahidir. Mevcut gözyaşı kanalı tıkalıdır. Kanalın tıkanıklığı cilde yapılan 1 cm lik kesiyle cerrahi yoluyla giderilir. Kanal bulunur genişletilir. Dikiş kullanarak tekrar kapatılır. Ameliyat sırasında çok kanama varsa ya da kanalcıklar darsa ya da punktum dediğimiz kapaktaki gözyaşı kanal deliği darsa cerrahi sırasında silikon tüp kanal içine yerleştirilebilir. Bu seçenek hekimden doktora değişir. Bizim uygulamamızda hasta birinci kere bize ameliyat olmuşsa % 95 silikon tüp yerleştirmiyoruz. Daha evvel DSR ameliyatı yapılıp başarısız olmuş bir hasta ise % 50 silikon tüp koyabiliriz. Silikon tüp koyu koymayacağımız çoklukla ameliyat sırasında belirli olur.
Dikişler çoklukla 7 gün sonra alınır.Estetik dikiş atıldıysa 3 ay sonra neredeyse yok denecek kadar muhakkak bilinmeyen iz olabilir. Birinci baştaki kuşkularına rağmen hastalar çok şad olarak bu cerrahiden faydalanırlar.