« Haberler «

Glokom ve görülme sıklığı

31 Ekim 2021 Pazar

Göz tansiyonu yüksekliğine bağlı olarak görme hududunun harabiyetine glokom denir. Glokomun en kıymetli özelliği başlangıç periyodunda hiç bir belirti göstermemesidir. Göz tansiyonunda yükseklik, görme alanında daralma, görme hududunda çöküklük kardinal bulguları ortasındadır. Çok sinsi bir hastalık olan glokoma karşı bütün hastaların çok dikkatli olmaları gerekir. Göz tabibine hangi sebeple gidilirse gidilsin kesinlikle göz tansiyonun ölçülmesi istenmelidir. Erken teşhis ve tedavi görme kaybını önleyebilir.Dünyadaki kıymetli körlük nedenlerinden biri olarak bilinir. Günümüzde geç kalınmamış glokomlu hastalar için uygun tedavilerle görme korunabilmektedir.

Glokom görülme sıklığı

Bebek ve çocuklarda nadiren görülür. 40 yaşını geçmiş olan şahıslarda risk faktörleri artmakta ve glokom görülme sıklığı %5 lere kadar çıkmaktadır. Yaşla birlikte bu oran daha da yükselmektedir. Kalıtsal geçiş bazen kelam konusu olabilir. Aileden bir şahısta glokom tespit edilirse bütün ailenin araştırılması gerekir. Miyop hastalarda ve ileri derecede hipermetroplarda daha sık görülür. Diyabetli yada hipertansiyonlu hastalarda hastalığın seyri daha berbat olabilir.

Glokom tipleri

En sık karşımıza çıkan glokom tipleri açık açılı glokom, kapalı açılı glokom ve normotansif glokom tipleridir.

Açık açılı glokom; En sık görülen glokom tipidir, %90’ın üzerinde rastlanır. Sinsi başlar ve hasta fark etmeden ilerler, genelilikle her iki gözü meblağ. Göz içi sıvısının dışa çıkış yeri olan trabeküler ağda tıkanıklık kelam hususudur. Görme kaybı hastanın anlayabileceği kadar ilerlediğinde, artık geriye dönüşü olmayan ağır optik hudut
liflerinin kaybı oluşmuştur. Olağan bir beğenilen, irisin ardındaki korpus siliyareden salgılanan göz içi sıvısı göz dokularını beslemek hedefiyle ön kameraya yani kornanın art yüzeyindeki odacığa gelir ve fonksiyonunu tamamladıktan sonra süngersi yapıdaki trabeküler ağdan dışarı süzülür. Göz içi sıvı salınımı ile göz dışına olan
sızıntı ortasında belirli bir istikrar vardır ve ortalama 15 mmHg müspet basınç oluşturur buda gözün anatomisi ve fizyolojisi için gereklidir. Glokomlu gözlerdeki dışa sızıntıyı sağlayan süngersi yapıdaki trabeküler ağda bir tıkanma kelam hususudur. Dışa drenaj azaldığında göz içindeki sıvı ölçüsü artacağından göz içi tansiyonu 20 mmHg
ve üstüne yükselir.

Kapalı açılı glokom; Gözün ön kamerasındaki darlıktan ötürü hümör aköz akışkanlığının büsbütün bloke olmasıdır.İris dokusu dar olan açıdan ötürü trabeküler ağın önünü kapatarak göz sıvısının dışa akışını durdurur. Ani başlayan şiddetli göz ağrısı ve bulanık görme ile kendini gösterir. Acil müdahele gerektirir ve saatler
içersinde kalıcı körlük oluşabilir. Kapalı açılı glokom krizi tek beğenilen meydana gelir lakin öbür beğenilen de anatomik yatkınlık olabilir ve hami tedbirler alınmalıdır.

Normotansif Glokom (Normal basınçlı glokom); Göz tansiyonu olağan hudutlarda olmasına karşın göz içi basıncı yüksekmiş üzere optik hudut liflerinde hasar oluşmasıdır. Görme alanında bozulmalar ve görme sertliğinde azalma
ortaya çıkabilir. Bu hastalarda göz içi basıncını olağan sonun altında tutarak optik hudut liflerini koruyabiliriz.

Glokomlu gözdeki oluşan ziyanlar

Gözün ardında, beyinden gelen optik hudut göze girer ve retina katmanında ince hudut liflerine dönüşür. Göz içindeki basınç artışı bu hudut liflerinin sıkışmasına ve beslenmesinin bozulmasına neden olur. Uzun müddet beslenmesi bozulan hudut lifleri ziyan görür yada ölürler. Hudut liflerinin kaybı birinci vakitler görme alanının çevresel “periferik” alanlarında görme kaybına neden olur daha sonra da merkezi “santral” görme kaybı oluşur.
Optik sonun göze girdiği yere optik disk denir optik diskte incelmeye; diskte çökme, çukurlaşma yada çanaklaşma denir. Bu çukurlaşmanın derecesine nazaran çukurlaşma derinleştikçe görme kaybıda birebir oranda fazla olacaktır.

Glokomlu hasta muayene bulguları

Hastanın aile anamnezi hayli kıymetlidir. Glokom bazen kalıtsal özellik taşıyabilir ve kuşkulu glokom olgularında ailede hastalık var ise değerli bir bulgu olarak değerledirilmelidir.Görme sertliği muayenesi hayli kıymetlidir. Hastanın merkezi görmesindeki bozulmayı ortaya çıkartır ve gelecek vakitlerde yapılacak denetimlerde karşılaştırma emeliyle kullanılır.Göz basıncının ölçülmesi glokomun en kıymetli bulgusu olan göz içi basıncı yüksekliğini ortaya çıkartır. Genelde 20mmHg üst hudut kabul edilmekle birlikte kişisel farklılıklar olabilir. Kimi gözler daha düşük tansiyondan ziyan görebilirken “Normotansif glokom” yahut tam aksine yüksek olduğu halde ziyan görmeyen az gözlerde vardır.

Göz içi basıncı iki teknikle ölçülür. Hava püskürtmeli otomatik tonometriyle ölçüm yada gözün kornea katmanına dokunularak aplanasyon tonometrisi ile ölçüm yapılabilir. Her iki ölçüm tekniğinde de gözün kornea katmanına baskı ile çökme gerçekleştirilerek göz basıncı ölçülmektedir, bisiklet tekerinin parmak ucuyla basıncının ölçülmesi üzeredir. Elde edilen çökme derinliği ölçüsü bigisayar tarafından tahlil edilerek değerlendirilmesiyle göz içi basıncı tesbit edilir. Kornea kalınlığı standart 550 mikron olarak kabul edilir. Fazla kalın korneası olan bireylerde yanlış yüksek göz içi basıncı ölçülür yada ince korneası olanlarda göz tansiyonu yüksek olduğu halde olağan üzere bulunabilir. Bu nedenle Pakimetri yapılarak kornea kalınlığına nazaran ikinci bir kıymetlendirme yapmak son yıllarda gündeme gelmiştir ve çok yararlı olduğuna inanıyoruz.

Optik hudut liflerinin etraf görüşündeki hasarlarının hasta tarafından fark edilmesi mümkün değildir. Hastalığın birinci devirlerinde hastalığın ortaya çıkarılması ve daha sonrada tedavinin muvaffakiyetini takip emeliyle Görme Alanı muayenesi 6 ayda bir yapılır. Görme alanı yapılırken hastanın yakın gözlüğü varsa test esnasında uygun düzeltme yapılmalıdır. Bir göz açık bırakılır ve tek noktaya hasta sabit bakarken etrafta gitgide küçülen ışık spotlarının her yanışında hasta düğmeye basarak gördüğünü söz eder. Hastanın periferik ve santral görüşü yani görme alanı tespit edilir. Bilgisayar yardımıyla tahlil edilip bir çıktıyla döküman olarak saklanabilir. Görme alanında hasar gören liflerin olduğu alanlar evvelce fakat kuvvetli ışığa yanıt verir hastalık ilerledikçe kuvvetli ışığıda göremeyen adacıklar oluşur. Periferdeki bu adacıklar yeterli tedavi edilmeyen olgularda merkezi görmeyide bozabilirler ve kürlükle sonlanabilir.