Dijital ekranlar ve göz sağlığı
4 Mart 2021 Perşembe
Bilgisayar, tablet ve telefon artık bizler için vazgeçilmez. Hele ki pandemi sürecinde çocuklar dahi günün yarısını ekran başında geçirmeye başladı. Peki bu cihazlar göz sağlığımızı nasıl etkiliyor? Gözlerimizi nasıl koruyabiliriz? Dinlendirici Gözlük Kullanmalı mıyım?
Günümüzde tablet, telefon ve bilgisayar kullanmayan neredeyse yok denecek kadar az. Peki bu cihazların göz sağlığımızı nasıl etkilendiğini biliyor muyuz? Gözlerimizi korumak için neler yapmalıyız?
DİJİTAL EKRANLAR GÖZÜ BOZAR MI?
Ortalama bir çalışan ofiste ya da evden çalışarak günde yedi saatini bilgisayar başında geçiriyor. Dijital ekranlara uzun süre bakmanın halk arasındaki söylenişi ile gözü bozduğuna yani gözde miyop, astigmat ve hipermetropi gibi refraksiyon kusuru oluşturduğuna dair kesin bir bilgi yoktur. Ancak geçmişten günümüze yapılan bazı araştırmalar uzun süre yapay ışığa maruz kalan kişilerde miyopi gelişme ihtimalinin yüksek olduğunu göstermektedir. Amerikada yapılan bir çalışmada günün çoğunu dışarda geçiren çocuklar ile günün çoğunu içerde geçiren çocuklar karşılaştırılmış ve günün çoğunu içerde geçiren çocuklarda daha fazla göz bozukluğuna rastlanmıştır. Bu duruma güneş ışınlarının gözün normal gelişimi üzerine yapay ışıklara göre daha faydalı olmasının neden olduğu vurgulanmıştır. Yine eskimolar ile ilgili yapılan bir çalışmada; eskimolarda bundan yıllar öncesinde hiç yok sayılacak kadar miyopi görülürken son yıllarda eskimolarda miyopi görülme sıklığının arttığını bildirmektedir. Eskimoların yerleşik hayata geçmesi ile birlikte göz bozukluğu sıklığının arttığı vurgulanmıştır. Özetle dijital ekranların gözlerimizi bozduğuna dair kesin bir bilgi yoktur. Ancak unutmamak gerekir ki bozmadığına dairde kesin bir bilgi yoktur.
Bunun haricinde birçok kişi, uzun süre dijital ekranları izlerken göz rahatsızlığı ve görme sorunları yaşaması nedeniyle göz doktoruna başvurmaktadır. Rahatsızlık düzeyi, dijital ekran kullanım miktarı ile artmaktadır. Bu durum Türkçeye; dijital ekrana bakma hastalığı diye çevirebileceğimiz Computer Vision Syndrome (CVS) adında bir hastalık olarak tıp litaraterüne girmiş bulunuyor.
Computer Vision Syndrome
Nedenler ve risk faktörleri
Bir bilgisayarı veya dijital ekranı izlemek genellikle gözlerin daha çok çalışmasını sağlar. Sonuç olarak, bilgisayar ve dijital ekran izlenmesi ve yüksek görsel uyaranlar birçok kişide görme ile ilgili semptomların gelişmesine neden olur. Bir bilgisayarı veya dijital ekranı görüntülemek, yazdırılmış bir sayfayı okumaktan farklıdır. Çoğu zaman bilgisayardaki veya el cihazındaki harfler o kadar kesin veya keskin tanımlı değildir. Harflerin arka plandaki kontrast seviyesi azalır ve ekrandaki parlama ve yansımaların varlığı görüntülemeyi zorlaştırabilir.
Bu tür işler için kullanılan mesafeler ve açılar genellikle diğer okuma veya yazma işlerinde için kullanılanlardan farklıdır. Sonuç olarak, dijital ekranlar, gözlerin ekrana odaklaması ve göz hareketleri açısından gözlerimiz için ek yük oluşturur. Ek olarak, küçük görme sorunlarının varlığı bile bir bilgisayardaki veya diğer dijital ekran cihazlarını kullanırken konforu ve performansı önemli ölçüde etkileyebilir. Düzeltilmemiş veya yetersiz görme bozuklukları, bilgisayarla ilgili göz yorgunluğuna katkıda bulunan başlıca faktörler olabilir. Gözlük veya kontakt lens kullanan kişiler bile, bilgisayar ekranına bakarken belirli mesafeler haricinde net görmediğini gözlemleyebilir. Göz bozukluğu olan fakat gözlük kullanmayan kişiler yada göz derecesi gözüne uymayan kişiler; istemsiz olarak gözlerini sürekli kısarak ekrana bakmakta yada başlarını eğerek değişik açılarla bilgisayara bakmaktadır. Bu durum göz ağrısı ve yorgunluğu dışında postür bozukluğuna ve boyun, omuz veya sırtta kas spazmlarına veya ağrıya neden olabilir.
Düzeltilmemiş görme sorunları
Zayıf aydınlatma.
Aşırı parlak dijital ekranlar
Uygun olmayan izleme mesafeleri
Kötü oturma duruşu
Bu faktörlerin bir kombinasyonu.
CVS ortaya çıkmasında en büyük risk, bir bilgisayarda sürekli iki veya daha fazla saat geçiren veya her gün bir dijital ekran cihazı kullanan kişilerdir. CVS veya dijital göz yorgunluğu ile ilişkili en yaygın semptomlar şunlardır:
Göz yorgunluğu ve göz etrafında ağrı
Baş ağrısı
Bulanık görme ve görüntü etrafında halo oluşması
Kuru göz, gözlerde yanma, batma ve kızarıklık
Boyun ve omuz ağrısı
Kişilerin görsel semptomlarıdan ne ölçüde rahatsız oldukları, genellikle görme yeteneklerinin düzeyine ve dijital ekrana bakmak için harcadıkları süreye bağlıdır. Miyopi ve astigmatizma gibi düzeltilmemiş görme problemleri, gözlerin yetersiz odaklamasına veya göz koordinasyon yeteneklerinin zorlanmasına neden olabilir. Presbiyopi diye adlandırılan ve yaşlanma ile ortaya çıkan yakın görme bozukluğu bilgisayar veya dijital ekran cihazı kullanırken görsel semptomların gelişmesine katkıda bulunabilir. Kullanıcıların yaşadığı görsel semptomların çoğu geçicidir ve bilgisayar çalışması veya dijital cihaz kullanımı durdurulduktan sonra azamaktadır. Bununla birlikte, bazı kişiler bilgisayarda çalışmayı bıraktıktan sonra bile bulanık görme gibi sürekli azalmış görme yetenekleriyle karşılaşabilirler. Sorunun nedenini ele almak için hiçbir şey yapılmazsa, belirtiler tekrarlanmaya devam edecek ve gelecekteki dijital ekran kullanımıyla dahada kötüleşecektir.
Teşhis
CVS veya dijital göz yorgunluğu, kapsamlı bir göz muayenesi ile teşhis edilebilir . Öncelikle hastanın yaşadığı semptomları ve bilgisayar kullanımıyla ilgili semptomlara katkıda bulunabilecek genel sağlık problemlerinin, alınan ilaçların veya çevresel faktörlerin varlığı tespit edilmelidir. Herhangi bir refraksiyon kusurunun olup olmadığı belirlenmeli ve eğer varsa mutlaka düzeltilmelidir. Bazı gözlerin odaklanma gücü çok fazla olup muayene sırasında gerçek göz derecesi ortaya çıkmayabilir. Böyle bir durumda damlalı göz muayenesi yapılabilmektedir. Gözlerin nasıl odaklandığı, hareket ettiği ve her iki gözün birlikte kordinasyon içinde çalışıp çalışmadığı test edilmelidir. Bazen rutinde farkedilmeyen gizli kaymalar olabilmekte ve bu durum odaklanma ve kordinasyonu bozmaktadır. Kişilerde mevcut göz kuruluğu olup olmadığı mutlaka kontrol edilmelidir. Detaylı bir göz muayenesi ve diğer testlerin sonuçlarıyla birlikte CVS veya dijital göz yorgunluğu olup olmadığı tespit edilir ve tedavi seçenekleri önerebilir.
Tedavi
Dijital ekranla ilgili görme sorunlarının çözümleri çeşitlidir. Bununla birlikte, genellikle düzenli göz kontrolü yapılarak ve ekranın görüntülenme biçiminde değişiklikler yaparak semptomlar hafifletilebilirler. Göz bozukluğu olan kişiler mutlaka gözlerine uygun gözlüklerini kullanmalıdır. Ancak bazı gözlük takan kişiler mevcut gözlüklerinin semptomları geçirmekte yetersiz olduğunu dile getirebilir. Bu durumda özellikle bilgisayar kullanımı için tasarlanmış gözlükler gerekli olabilir. Özel cam tasarımları, cam renk tonları veya filtreli kaplamalar görsel yetenekleri ve konforu en üst düzeye çıkarmaya yardımcı olabilir. Diğer günlük aktiviteler için gözlük kullanımına ihtiyaç duymayan kişiler dijital ekranlarda mevcut semptomlar ile karşılaşabilir. Bu kişilerde özellikle bilgisayar kullanımı için reçete edilen gözlüklerden yararlanabilir. Bazı bilgisayar kullanıcıları, gözlük ile yeterince düzeltilemeyen odaklanma veya göz koordinasyonu sorunları yaşarlar. Bu özel sorunları tedavi etmek için bir görme terapisi programına ihtiyaç duyulabilir. Görsel eğitim olarak da adlandırılan görme terapisi, görsel yetenekleri geliştirmek için öngörülen yapılandırılmış bir görsel aktivite programıdır. Gözleri ve beyni birlikte daha etkin çalışması için eğitir. Bu göz egzersizleri, göz hareketleri, göz odaklanma eksikliklerin giderilmesine yardımcı olur ve göz-beyin bağlantısını güçlendirir.
Alınabilecek Önlemler
Düzenli Göz Kontrolü Yaptırın
Bir görme problemi yaşıyorsanız hafife almayın. Araba kullanmak, okumak veya diğer faaliyetler için gözlük gerekmese bile, bilgisayar kullanımıyla ağırlaşan küçükte olsa bir görme sorunu yaşıyorsanız; sizin farkında olmadığınız küçük bir göz bozukluğu olabilir. Göz doktoruna gitmeniz ve gözünüz için uygun gözlüğü almanız şikayetlerinizi büyük oranda azaltacaktır.
İşinize uygun Gözlük Alın
Kullanacağınız gözlükler yaptığınız işe uygun olmalıdır. Uzak görme için ayrı okuma için ayrı gözlük kullanıyorsanız her iki gözlükte gözlerden yaklaşık 60-65 cm uzakta olan bir bilgisayar ekranını görmek için en verimli görüşü sağlamayabilir. Doktora gitmeden önce bilgisayar mesafenizi ölçün ve doktorunuza durumu anlatın. Bu bilgi, doktorunuzun en iyi gözlük derecesi ayarlamasına yardımcı olacaktır.
Mavi ışıktan ve parlamadan kaynaklanan rahatsızlığı en aza indirin.
Çünkü gözü en çok yoran dalga boyu mavi ışık dalgaboyudur. LED ve floresan aydınlatmanın yanı sıra monitörler, tabletler ve mobil cihazlardan gelen mavi ışık, uzun vadede görüşü olumsuz etkileyebilir. Özel gözlük camları ve kaplamaları, mavi ışığın zararlı etkisini azaltabilir.
Bilgisayar ekranını uygun şekilde konumlandırın
Çoğu insan, gözleri aşağıya bakarken bilgisayarı görüntülemeyi daha rahat bulur. Optimal olarak, bilgisayar ekranı, ekranın merkezinden ölçüldüğünde göz seviyesinin 15 ila 20 derece altında (yaklaşık 12-13 cm) ve gözlerden 60-65 cm uzaklıkta olmalıdır.
Aydınlatmayı ayarlayın
Bilgisayar ekranı, özellikle üstten aydınlatma veya pencerelerden kaynaklanan parlamayı en aza indirecek şekilde konumlandırılmalıdır. Pencerelerde panjur veya perde kullanılmalı ve masa lambalarındaki ampulleri daha düşük voltajlı ampullerle değiştirilmelidir.
Oturma pozisyonunuzu düzeltin
Sandalyeler rahat bir şekilde yastıklı ve vücuda uyumlu olmalıdır. Sandalyenin yüksekliği, ayaklar yere düz bir şekilde basacak şekilde ayarlanmalıdır. Yazarken destek sağlamak için kollar ayarlanmalı ve yazarken bilekler klavyeye yaslanmamalıdır.
Dinlenme molaları verin
Göz yorgunluğunu önlemek için, uzun süre bilgisayar kullanırken gözlerinizi dinlendirmeye çalışın. İki saat sürekli bilgisayar kullanımından sonra gözler en az 15 dakika dinlendirilmelidir. Ayrıca, her 20 dakikalda bir gözlere yeniden odaklanma şansı tanımak için 20 saniye boyunca dinlendirilmelidir. Göz dinlendirme şekli sadece bilgisayar kullanımını bırakmak değildir. Bilgisayar kullanımını bırakıp telefonla uğraşmak gözümüzü dinlendirmeyecektir. Gözü dinlendirmek için gözlerimiz 20-30 saniye kapatılmalı yada uzaklara bakılmalıdır. Böylece yoğun görsel uyarıya maruz kalmış göz kaslarımız gevşeyecek ve rahatlama oluşacaktır. Yine göz içerisinde gözlerimize uygulanacak sıcak kompresler gözlerimizn dinlenmesine yardımcı olacaktır.
Gözlerinizi Kırpmayı unutmayın
Bilgisayar kullanırken kuru göz gelişme olasılığını en aza indirmek için, sık sık göz kırpmaya çalışın. Sık sık göz açıp kapama, gözün yüzeyini nemli tutar. Fazla göz kuruluğu şikayeti olan kişiler suni göz yaşları kullanabilir.
Son Söz
Ne yaparsak yapalım gözlerimizi kullandığımız müddetçe çalışan her uvzumuz gibi yorulacaktır. Uzun süre yürüyüş yaptığımızda nasıl bacaklarımız yoruluyorsa gözlerimiz içinde aynı durum söz konusudur. Gereken önlemler alındığında göz yorgunluğunu en aza indirebiliriz. Tüm okuyucularımıza sağlıklı günler dilerim
The post Dijital ekranlar ve göz sağlığı first appeared on Optisyence.kaynak: https://www.optisyence.com/dijital-ekranlar-ve-goz-sagligi/
